︎    


Po polsku:


Sergey Shabohin:


Atlas Krajobrazów Tektonicznych



3.02 – 5.03.2023

Galeria Miejska Arsenał, Poznań



Kurator: Marek Wasilewski



︎︎︎ arsenal.art.pl





Rzeźba tektoniczna – termin z dziedziny geomorfologii – to typ krajobrazu, „którego główne cechy zostały ukształtowane przez ruchy tektoniczne, a układ wzniesień i obniżeń odpowiada obszarom obecnie wypiętrzanym i obniżanym. Typowymi składnikami rzeźby tektonicznej są zręby, rowy tektoniczne, zapadliska, krawędzie tektoniczne. Na tych obszarach częste są trzęsienia ziemi, cechują się one na ogół dużymi wysokościami względnymi i dużą intensywnością procesów rzeźbotwórczych” 1.

Na wystawie Sergeya Shabohina geomorfologia spotyka się ze sztuką, a geologiczne procesy rzeźbotwórcze ze strategiami obrazowania. Zręby, rowy tektoniczne, zapadliska i krawędzie tektoniczne odnoszą się do geopolityki obszaru byłego Związku Radzieckiego. Krajobrazy tektoniczne ukształtowane są przez potężne siły, których działanie przekracza wyobraźnię człowieka, funkcjonują one bowiem w innych kategoriach czasowych i kształtują całościowo układ naszego habitatu. Z perspektywy ludzkiego życia wydają się niewzruszone, podobnie jak wydawało się niewzruszone potężne imperium radzieckie. W pewnym momencie ciągle pracujący układ wielkich płyt osiągnął swój punkt krytyczny, a jego konwulsje obserwujemy przez ostatnie trzydzieści lat. To właśnie trzęsienia ziemi i intensywne procesy rzeźbotwórcze, które w kategoriach politycznych i kulturowych rejestruje Sergey Shabohin.

Artysta urodził się w orwellowskim roku 1984 w miejscowości Novoplotsk w Białorusi, obecnie mieszka i pracuje w Poznaniu. Jest artystycznym aktywistą, który prowadzi jednocześnie działalność artystyczną, kuratorską i krytyczną. W swojej sztuce zajmuje się krytyką systemu kultury, interesuje go rola współczesnego muzeum i tworzenie autorskich archiwów. Ważnym motywem prac Shabohina jest historia sztuki XX i XXI wieku i ikoniczne postaci artystów, takich jak na przykład Kazimierz Malewicz czy Marcel Duchamp. W szczególny sposób zajmuje go kategoria strachu i ciała społecznego w społeczeństwie białoruskim. Określany jako jeden z najważniejszych artystów białoruskich swojego pokolenia, od roku 2010 w swojej sztuce zapisuje mechanizmy represji i podporządkowania władzy we współczesnej Białorusi. Tworzy opowieści o praktykach totalitarnego reżimu, zbierając historie, wizerunki, slogany i znalezione przedmioty.

Z pasją artysty naukowca prowadzi badania artystyczne na żywym i bolesnym obszarze najnowszej historii i teraźniejszości krajów postsowieckich. Z wielkim wyczuciem dekonstruuje estetykę ideologii podporządkowania, jej patos i nostalgiczny smutek. Tytuł Atlas Krajobrazów Tektonicznych w oczywisty sposób przywodzi na myśl Atlas obrazów Mnemosyne Aby’ego Warrburga. Shabohin stosuje tu podobną strategię wiązania dwóch sposobów postrzegania: filozoficznego oraz opartego na historii obrazu. Jak pisze Paweł Brożyński we wstępie do wydania polskiego Atlasu, i myślę, że obserwacja ta znakomicie opisuje także pracę Shabohina (Atlas): „prezentuje przede wszystkim trwanie i wędrówkę elementarnych wzorców obrazowych (formuł patosu)”.

Wystawa w poznańskim Arsenale łączy różne realizowane przez artystę cykle, którym nieobce są wspomniane formuły patosu. Socjalny Marmur to cykl inspirowany obserwacją praktyk usuwania graffiti z tanich podróbek marmuru i granitu przez służby oczyszczania miasta w Mińsku. Cykl odnosi się w ten sposób także do autorytarnych praktyk cenzorskich mińskiego reżimu oraz dekonstruuje nacjonalistyczną mitologię propagowaną przez państwo białoruskie. Realizowany od 2020 roku cykl Płyty tektoniczne odnosi się do wielkich geopolitycznych zdarzeń, takich jak konflikty militarne, pandemia, fale protestów i rewolucji. Inspirując się ideami awangardy lat 20. XX wieku, artysta przenosi abstrakcyjną formę w kontekst realistyczny i tworzy atlas wyobrażeń, które nazywa obrazami ludzkiej świadomości. Cykl Jesteśmy Srogimi Konsumentami Kulturalnych Rewolucji jest analizą stosunku do dziedzictwa awangardowej szkoły UNOVIS w Witebsku. Artysta wskazuje na paradoks przemilczania dorobku awangardy w Związku Radzieckim i jej aktywnej recepcji oraz przetwarzania na Zachodzie w czasach Zimnej Wojny. Shabohin pokazuje, w jaki sposób estetyka awangardy wraca dzisiaj do Białorusi w postaci produktów dla masowego konsumenta. Dedykowany rodzinnemu miastu Shabohina cykl Ulica bez końca czerpie obrazy z realizowanego w 1972 roku w tym mieście białoruskiego filmu pod tym samym tytułem. Jesteśmy w nim konfrontowani z obrazami fantomowej sowieckiej utopii. Cykl opowiada o niezrealizowanych aspiracjach, konfrontacji natury i tkanki miejskiej, pamięci i nostalgii. Ogrody Mandragory to dwukanałowe wideo, w którym Shabohin porównuje pandemiczne rozruchy w berlińskim parku Hasenheide z odbywającymi się niemal równolegle prodemokratycznymi demonstracjami w mińskim Parku Przyjaźni Ludów. Na ekranach widzimy miękką reakcję berlińskich policjantów i agresję ich białoruskich odpowiedników. Artysta dostrzega białe wstążki z węzłem, będące symbolem gejowskiego cruisingu po parkach, i podobne białe wstążki na ramionach demonstrantów w Mińsku.

Kreując szeroki, panoramiczny obraz sytuacji polityczno-kulturowej Shabohin w Atlasie Krajobrazów Tektonicznych egzorcyzmuje duchy postsowieckiej rzeczywistości i pokazuje skutki i konsekwencje katastrof, których jesteśmy świadkami.

Marek Wasilewski

[1] en.wikipedia.org

Plakat wystawy



Glosariusz:




1


Atlas krajobrazów tektonicznych


Atlas krajobrazów tektonicznych to tytuł cyklu prac, poświęconych wielkim zdarzeniom geopolitycznym – konfliktom militarnym, pandemiom, falom protestów, reorganizacjom świata, rewolucjom kulturowym – na przykładzie niespokojnych czasów w regionie Europy Wschodniej. Projekt zawiera znalezione obrazy i metodologie z innych cykli, które również badają kontekst historycznych i kulturowych nawarstwień oraz temat uskoków i granic. Cykl przedstawia mentalne krajobrazy w kontekście aktualnych wiadomości. W pracach zderzają się różne obrazy – geometryczne płyty nakładają się na rozmaite tła przedstawiające różnorodne przestrzenie. Idee sztuki awangardowej z lat 20., w postaci form abstrakcyjnych, nakładają się tutaj na system tego, co romantyczne, schyłkowe i dokumentalne, tworząc atlas obrazów kolosalnych przemian w kulturze, polityce i szerzej — ludzkiej świadomości. Cykl i wystawa ukazują tematykę zmieniających się krajobrazów, odnowionych koncepcji epoki romantyzmu, grozy i przerażenia kataklizmami politycznymi i przyrodniczymi, duchów przeszłości i katastrofy współczesności. Fantomy historii, odłamki i płyty pękniętych kontekstów geopolitycznych, czarny dym wojny i epidemiczne nietoperze przecinają tu powietrze „tektonicznych krajobrazów”.

︎

Cykl tworzony od 2020 roku.

 


2



Wypreparowana melancholia


W ramach cyklu rozważane są idee epoki romantyzmu z jego kultem tego, co naturalne i emocjonalne. Ten styl został obecnie zaktualizowany w naszym regionie: ucieczka od cywilizacji i zachwyt nad żywiołami (program ochrony środowiska), odwołanie się do symboliki politycznej, zwrot ku do indywidualnemu doświadczeniu i eksploracji ludzkiego mikrokosmosu, zainteresowanie historią, tęsknota za zmierzchem i nieświadomością, strach przed katastrofami i przyszłością. Wystawa wykorzystuje odniesienia do romantycznej tradycji pejzażowej, do cech charakterystycznych dla nurtu romantyzmu w muzyce, a także – co wpisane w samą strukturę ekspozycji – do zamiłowania epoki romantyzmu, początku XIX wieku, do sporządzania atlasów badawczych opartych na studiach naturalnych i mentalnych. Na wystawie szczególnie akcentowana jest muzyka tej epoki, do której trzy(-ech) zaproszone(-ych) kompozytorki(-rów) stworzyło specjalne wypowiedzi. Na wystawie muzyczna tradycja romantyczna, z jednej strony z jej melancholią, a z drugiej z głęboką namiętnością, jest badana i „preparowana”, niszczona i konstruowana w nowe systemy. Badany jest tu również wpływ kierunku historycznego na współczesne style, takie jak: ambient, techno, noise, minimal i industrial. Ekspozycja przedstawia rozłam romantyzmu jako stylu, gdzie skrzepy przeciwstawnych form marmurowych ujawniają się w zmierzchu tradycyjnych krajobrazów, a trzask uskoków tektonicznych i odgłosy wojny przenikają i łamią klasyczną tradycję w muzyce.

︎

Na wystawie:

romantyzm w krajobrazie:
fig. 2, 4, 5, 7, 9, 12 / gabloty ︎ A, ︎ B, ︎ C, ︎ D;

muzyczna tradycja romantyczna:
fig. 2, 9 / gablota ︎ С (wideo)


Wideo Atlas krajobrazów tektonicznych: Wypreparowana melancholia (pobity winyl) 

2023

Patrz gablota ︎ С ︎︎︎





3


Ogrody Mandragory


Ogrody Mandragory to nazwa badanych w ramach cyklu schyłkowych krajobrazów wolności publicznej: rave'y w parkach, publiczne miejsca do pikiet, krajobrazy protestu itp. Temat iluzorycznej wolności i związku między tym, co naturalne a tym, co seksualne przejawia się w wielu pracach na wystawie, a głównie w dwukanałowym wideo z dwóch parków: Hasenheide w Berlinie i Park Przyjaźni Narodów w Mińsku. Podczas pandemii latem 2020 roku kluby nocne w Berlinie zostały zamknięte, a mieszkańcy miasta zaczęli urządzać nielegalne imprezy w parkach. Szczególnie rzucały się w oczy wielotysięczne rave'y w parku Hasenheide. W tej części gęsty park jest atrakcyjnym miejscem do pikiet i queerowych orgii. W tym samym czasie w Białorusi trwała kampania wyborcza. W Parku Przyjaźni Narodów w Mińsku 30 lipca 2020 r. odbyła się oficjalna pikieta Swiatłany Cichanouskiej. Dwa ekrany pokazują równolegle dwa pozornie różne konteksty: nielegalne rave'y i oficjalne pikiety; łagodna reakcja berlińskiej policji i agresja mińskich sił bezpieczeństwa; seksualność pikiety i energia protestu; białe wstążki z węzłem na drzewach jako symbol społeczności LGBTQ+ oraz białe wstążki na ramionach jako symbol ruchu protestu w Mińsku; mit o mandragorze wyrastającej z męskiego nasienia i mitologia białoruska z semiotyką ziemniaka itp. Podwójne wideo nie tylko porównuje konteksty, ale demonstruje niezaspokojone pragnienie wolności,  na tle miejskich krajobrazów parkowych.


︎

Na wystawie: fig. 2, 9.



Instalacja totalna Strach przed kastracją: darkroom-labirynt

2019

Gejowska pikieta jest badana przez artystę i porównywana z kontekstem białoruskim także w ramach cyklu Strach przed kastracją, w którym zgromadzono zdjęcia archiwalne z warszawskich dark roomów.







4



Marmur społeczny (Socjalny marmur)


Marmur społeczny to cykl prac oparty na obserwacji praktyki mińskich służb porządkowych, które nie mogąc zmyć agresywnego graffiti z sowieckich marmurowych i granitowych ścian przejść podziemnych, zaczęły zaklejać je samoprzylepną folią z marmurowym wzorem. Artysta nazwał taki quasi-marmur „socjalnym marmurem”, na który każdy może sobie pozwolić. W ramach cyklu z jednej strony została wykorzystana folia do stworzenia prac o społecznościach i powstaniu społeczeństwa obywatelskiego w Białorusi, transformacji społecznej i sieci solidarności. Z drugiej strony folia symbolizuje białoruski reżim autorytarny, jego cenzurę i obraz państwa pseudospołecznego opartego na micie sowieckim. Prace zaklejone „marmurową” folią ukazują totalną cenzurę wobec wszelkiej odmienności, a nawet wobec pamięci, gdy państwo walczy ze spontanicznymi pomnikami w miejscu śmierci bohaterów opozycji (fig. 7). Wyznacznik prób napisania własnej historii przez władze za pomocą nowych narzędzi epoki postprawdy. Ta część cyklu krytykuje historyczne fałszerstwa i narodotwórczą mitologię państwa białoruskiego. Socjalny marmur jako materiał jest obficie wykorzystywany na wystawie w cyklu Atlas krajobrazów tektonicznych, gdzie ujawnia się jako obraz palimpsestów pamięci i niepokoju traumatycznych przemian historycznych i konfrontacji ideologii na przykładzie procesów zachodzących w regionie Europy Wschodniej.


︎

Cykl tworzony jest od 2014 roku.

Na wystawie: fig. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 11, 12 / gabloty ︎ A, ︎ B, ︎ C, ︎ D.




Rzeźba w przestrzeni publicznej Marmur społeczny: Pokrywa, Lublin

2021

Rzeźba wykonana w formie obelisku ze sklejki i oklejona folią „marmurową”. Obiekt znajdował się w pobliżu steli upamiętniającej Unię Lubelską i krytykował sposób, w jaki bezprawny reżim białoruski próbuje przepisywać historię, zawłaszczać i niszczyć fakty historyczne.





5



Piramida wyobcowania


Strach jest jednym z przekrojowych tematów współczesnych mitów o Białorusi. Cenzura, a jeszcze bardziej autocenzura, jest tam niesamowicie silna. Obywatele Białorusi są odcięci od swojego rządu, ale delegują pełnomocników, którzy mają zadbać o wszystkie sfery ich życia. Wśród wielu zakazów są też dość absurdalne: np. po serii „cichych protestów” w 2011 roku władze zakazały oklasków w miejscach publicznych (a za oklaski aresztowano osobę z obiema amputowanymi rękami). Płaskorzeźbiony fryz Solidarność znajduje się w centrum Mińska. W górnej części fryzu można zauważyć piramidę utworzoną z dwóch sztandarów z łukiem, sierpem i kulą w środku. Oprócz symbolu wszechwidzącego oka, który w kontekście białoruskim staje się także obrazem totalnej kontroli w Piramidzie wyobcowania znajduje się także Bezbarwna tęcza (symbol normatywności, a także nawiązanie do Łuku Przyjaźni Narodów w Kijowie, który ma zostać zburzony z powodu wojny) oraz Sierp do samoamputacji (symbol samowyobcowania i podporządkowania). Neon odzwierciedla na tej wystawie z jednej strony mistyczny symbol obserwatora i demiurga, a z drugiej zaś polityczny wymiar wskazujący na kontekst porewolucyjnej Białorusi – wyobcowanej i uzurpowanej – do której powrót nie jest możliwy ze względu na cenzurę i groźbę utracenia swobód osobistych, zdrowia, a nawet życia.


︎

Pierwszy rysunek Piramidy wyobcowania powstał w 2011 roku.

Na wystawie: fig. 2, 8  / gabloty ︎ C, ︎ D.




Piramida ta jest nie tylko jednym z kluczowych obrazów projektu, ale także częścią logo, którym artysta oznacza swoje prace.



6



Jesteśmy srogimi konsumentami rewolucji kulturalnych


We are Stern Consumers of Cultural Revolutions to kolejny cykl prac wpleciony w wystawę. W ramach tego cyklu prześledzony został stosunek do dziedzictwa historycznej awangardy w Witebsku. Na początku lat 20. w Witebsku mieściła się szkoła artystyczna UNOVIS. Artysta zwraca uwagę, że w latach Zimnej wojny idee awangardy były znacznie bardziej pozytywnie odbierane w kulturze zachodniej, podczas gdy w Białorusi suprematyzm i konstruktywistyczne idee UNOVIS były przez wiele lat odrzucane. W cyklu artysta przygłąda się tym procesom i stosunkowi do dziedzictwa awangardy na Zachodzie i Wschodzie, na przykładzie rekonstrukcji budynku Ludowej Szkoły Sztuk Pięknych w Witebsku i stworzenia muzeum historii tejże szkoły. Artysta pokazuje, jak idee awangardy wracają dziś do Białorusi w postaci kultury masowej i projektowania dla masowego konsumenta oraz jak idee szkoły awangardowej integrują się z nowoczesnością. To właśnie idee suprematyzmu odnalezione w Witebsku są tak szeroko eksponowane na wystawie: suprematystyczne formy stworzone z socjalnego marmuru znajdują się w tych bardzo gęstych przestrzeniach historycznych krajobrazów.


︎

Cykl tworzony jest od 2012 roku.

Na wystawie: fig. 1, 10, 11  / gabloty ︎ C, ︎ D.


Neon We are Stern Consumers of Cultural Revolutions (Jesteśmy srogimi konsumentami rewolucji kulturalnych)

2012

Napis neonowy w ramach kolekcji banku ING obecnie eksponowany w Galerii Podgląd w Warszawie.




7


Duchy sowietyzmu


Suprematystyczne płyty przecinające krajobraz są tu albo fragmentami katastrof i przesunięć tektonicznych w regionie, albo zwiastunami przyszłej totalnej budowy i reorganizacji świata, albo duchami-dowodami z przeszłości, wskazującymi na przyczyny tego, co się dzieje. Duchy sowietyzmu odnajdujemy w różnych fragmentach wystawy: w wielkich modernistycznych gestach utopii, które się rozpadły, ale kiełkują w nowoczesności; w pragnieniu niewidzialnego człowieka radzieckiego, by uciec poza miasto w kontekst natury i znaleźć swój indywidualny głos; w mutujących autorytarnych reżimach, które bazują na sowieckim micie i ich instrumentach kontroli i represji. W jednej z prac wideo „duch sowietyzmu” dosłownie istnieje w dziele. To wideo powstało na podstawie wybranych ujęć z filmu fabularnego Ulica bez końca (1972), wyprodukowanego przez studio filmowe Belarusfilm. Został nakręcony w Nowopołocku (rodzinne miasto artysty), który w tym czasie dopiero powstawał. Na potrzeby wideo bohater bez twarzy, na tle przestrzeni miejskiej i naturalnych krajobrazów, został „wycięty”, zamieniony w ducha, jako wyobcowany upiór sowieckiej utopii i jej niespełnionych aspiracji, urbanizmu i natury, pamięci i nostalgii.

︎

Na wystawie: fig. 1, 3, 8, 10, 11 / gabloty ︎ B.



Instalacja wideo Ulica bez końca

2018

Nowopołock był sowiecką utopią, która się nie zmaterializowała, a w nowych warunkach polityczno-gospodarczych miasto zaczęło podupadać. Wskazuje na to również budowa kwartałów mieszkalnych w kształcie liter СССР (ZSSR), ale ostatni dom w kształcie litery Р (R) nie został ukończony z powodu rozpadu Związku Radzieckiego.





8


Kartografia całego archiwum


Cała ekspozycja jest totalną instalacją archiwalną, quasi-naukowym atlasem powstałym w wyniku badania procesów zachodzących w geopolityce, kulturze, narodotwórstwie, historii i psychologii. Artysta często sięga po strategie muzealne, tworzy obszerne archiwa, łacząc ze sobą cykle badawcze. Wykorzystuje estetykę muzeów historycznych w logice tworzenia ekspozycji, hipernarracyjności i celowo nadmiernej szczegółowości. Posiłkuje się gablotami i konstruuje glosariusze. Glosariusz jest charakterystyczną techniką artysty, którą regularnie stosuje we wszystkich swoich cyklach. Tłem dla całej wystawy jest seria fototapet, przedstawiających naturalne i miejskie fragmenty krajobrazów, ujęcia z muzeów i przestrzeni pikiety, pomniki publiczne oraz obiekty intymne. Wszystkie te ujęcia tworzą osobliwe kontekstowe okna ekspozycji, przekazując ambiwalentne poczucie tego, co fundamentalne i efemeryczne zarazem. Kartografia wystawy nie ogranicza się do tekstu kuratorskiego i glosariusza autorskiego, dla bliższego zapoznania się z wystawą i cyklem prac przygotowana została zakładka na stronie internetowej artysty – shabohin.org/Atlas – gdzie można znaleźć wszystkie materiały oraz dodatkowe szczegółowe opisy wszystkich eksponatów i elementów ekspozycji w języku polskim, angielskim, białoruskim i rosyjskim.
 




Eksponaty:





Fig.1


Zdjęcie Socjalny marmur na Biennale w Wenecji


Na zdjęciu artysta trzyma w dłoni sierp wykonany z fałszywego „socjalnego marmuru” (tektura oklejona folią z wzorem marmuru) na tle Bazyliki św. Marka w Wenecji, która wyłożona jest tysiącami rzadkich gatunków marmuru.

7 maja 2019 r.




Fig.2


Wideo Atlas Krajobrazów Tektonicznych: Przez zaćmiony korytarz

Film pokazuje mistyczne i tajemnicze całkowite, pierścieniowe zaćmienie, które jest zwiastunem zmian tektonicznych w regionie. Suprematystyczne obiekty przecinają schyłkowe krajobrazy: widoki miejskie i natury, pejzaże z epoki romantyzmu, prymitywne malowidła naskalne, tereny wycieczkowe, wojenny dym z kanałów informacyjnych i hordy nietoperzy. Niemiecki kompozytor Christoph Ogiermann skomponował muzykę specjalnie do wideo. Dźwięk preparuje muzyczne kanony,  zaczerpnięte z epoki romantyzmu, i dekonstruuje je w hałaśliwy,  industrialny pomruk, tworząc wraz z wizualizacją fantasmagoryczną i upiorną operę – zapowiedź katastrof i przemian.
 


23’56”

2023

Sergey Shabohin: reżyser, operator, montaż, koncepcja

Kompozycja muzyczna: SORRY MAM_Tectonics_Electronic Improvisation (2021 – 2023), autor tekstu i kompozytor: Christoph Ogiermann; wykonanie: chór Neue Vocalsolisten
Stuttgart
z udziałem MULTIeTUDE 2b; utwór nagrany w LENsemble Vilnius i opublikowany
jako koncert na PlatformB w ramach projektu Musik der Jahrhunderte (premiera odbędzie
się w ramach ECLAT Festival Neue Musik w Stuttgarcie)





Fig.3


Cykl kolaży Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Cenzurowanie pamięci


Cykl kolaży przedstawia spontanicznie powstające pomniki w Białorusi – przestrzenie pamięci w miejscach śmierci białoruskich opozycjonistów. Władze walczą z takimi miejscami pamięci, niszczą je, zamalowują graffiti na ścianach i zasypują solą hasła na asfalcie. Do kolaży użyto folii o fakturze „granitu o wzorze porostu” – jako symbolu rosnącej cenzury państwowej skierowanej nie tylko wobec wszystkich dysydentów, ale także wobec pamięci o tych, którzy zaginęli lub zginęli.
 
Pełny tytuł: Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Cenzurowanie pamięci Równoległościany o fakturze porostowo-marmurowej cenzurujące wizerunki pomników spontanicznych w miejscu śmierci białoruskich działaczy opozycyjnych

Cały cykl składa się z 9 kolaży

2021

 



Fig.4

 

Cykl obrazkowy z elementami kolażu Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Czarny dym

Dwa czarne, marmurowe równoległościany przecinają niebo, na którym widoczny jest czarny dym zaczerpnięty z kanałów informacyjnych o wojnie w Ukrainie. Cykl przedstawia konfrontację konstruktów na tle zadymionego mrocznego nieba.
 
Pełny tytuł: Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Czarny dymDwa rywalizujące czarne równoległościany (Marmur społeczny) na tle czarnego dymu i nalotów

Cała seria składa się z 12 prac

2022





Fig.5

 

Cykl obrazkowy z elementami kolażu Płyty tektoniczne:  Zmierzch wolności


Schyłkowe krajobrazy pozbawione linii horyzontu wykonane są w kolorystyce i tradycji romantycznego malarstwa pejzażowego. Suprematystyczne równoległościany (od 1 do 12) poruszają się na ich tle jak płyty tektoniczne lub fantomy wolności. 
  
Pełny tytuł: Płyty tektoniczne: Zmierzch wolności / Czarne płyty (Marmur społeczny) zmierzające po skosie na tle pochmurnego nieba o zmierzchu bez linii horyzontu

2021





Fig.6

 

Instalacja Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Płyty


Na granitowych i marmurowych płytach znajdują się kawałki fałszywego „socjalnego marmuru” używanego przez władze w mińskim metrze do zaklejania graffiti na marmurowych i granitowych ścianach.

Instalacja.

Dziękujemy za pomoc Kamieniarstwu Michał Palacz

2023





Fig.7



Seria obrazkowa z elementami kolażu Atlas Krajobrazów Tektonicznych: Zderzenia prymitywne


Cykl przedstawia trzy reprodukcje pierwotnych malowideł naskalnych, na papierze. W tle toczy się supremacyjna walka pomiędzy równoległościanami o różnych kształtach i z różnych materiałów.


2023




Fig.8


Neonowy znak Piramida wyobcowania


Płaskorzeźbiony fryz Solidarność znajduje się w centrum Mińska. W górnej części fryzu można zauważyć piramidę utworzoną z dwóch sztandarów z łukiem, sierpem i kulą w środku. Oprócz symbolu wszechwidzącego oka, który w kontekście białoruskim staje się także obrazem totalnej kontroli w Piramidzie wyobcowania znajduje się także Bezbarwna tęcza (symbol normatywności, a także nawiązanie do Łuku Przyjaźni Narodów w Kijowie, który ma zostać zburzony z powodu wojny) oraz Sierp do samoamputacji (symbol samowyobcowania i podporządkowania). Neon odzwierciedla na tej wystawie z jednej strony mistyczny symbol obserwatora i demiurga, a z drugiej zaś polityczny wymiar wskazujący na kontekst porewolucyjnej Białorusi – wyobcowanej i uzurpowanej – do której powrót nie jest możliwy ze względu na cenzurę i groźbę utracenia swobód osobistych, zdrowia, a nawet życia.
 
2020




Fig.9


Dwukanałowe wideo Ogrody Mandragory


Temat iluzorycznej wolności i związku między tym, co naturalne a tym, co seksualne przejawia się w wielu pracach na wystawie, a głównie w dwukanałowym wideo z dwóch parków: Hasenheide w Berlinie i Park Przyjaźni Narodów w Mińsku . Podczas pandemii latem 2020 roku kluby nocne w Berlinie zostały zamknięte, a mieszkańcy miasta zaczęli urządzać nielegalne imprezy w parkach. Szczególnie rzucały się w oczy wielotysięczne rave'y w parku Hasenheide. W tej części gęsty park jest atrakcyjnym miejscem do pikiet i queerowych orgii. W tym samym czasie w Białorusi trwała kampania wyborcza. W Parku Przyjaźni Narodów w Mińsku 30 lipca 2020 r. odbyła się oficjalna pikieta Swiatłany Cichanouskiej. Dwa ekrany pokazują równolegle dwa pozornie różne konteksty: nielegalne rave'y i oficjalne pikiety; łagodna reakcja berlińskiej policji i agresja mińskich sił bezpieczeństwa; seksualność pikiety i energia protestu; białe wstążki z węzłem na drzewach jako symbol społeczności LGBTQ+ oraz białe wstążki na ramionach jako symbol ruchu protestu w Mińsku; mit o mandragorze wyrastającej z męskiego nasienia i mitologia białoruska z semiotyką ziemniaka itp. Podwójne wideo nie tylko porównuje konteksty, ale demonstruje niezaspokojone pragnienie wolności,  na tle miejskich krajobrazów parkowych.

15'00"

2020

 



Fig.10



Kolaż Jesteśmy srogimi konsumentami rewolucji kulturalnych: Czerwonym klinem uderz w białych

W latach dwudziestych XX wieku w Ludowej Szkole Sztuk Pięknych w Witebsku powstał awangardowy ruch UNOVIS, w ramach którego została opracowana teoria suprematyzmu. Dziedzictwo awangardy w Białorusi zostało zapomniane, a sam budynek szkoły do 2016 roku znajdował się w stanie ruiny. Jedna z zagranicznych ambasad przekazała szkole nowe plastikowe okna, które przez pomyłkę okazały się szersze niż otwory okienne. Zamiast zamówić nowe okna, w zabytkowym budynku poszerzono otwory. To tylko jeden z wątków koszmarnej przebudowy tego budynku. 

︎︎︎ Patrz także fig. 11.

2013




Fig.11

 

Cykl kolaży Jesteśmy srogimi konsumentami rewolucji kulturalnych (Marmur społeczny): Łatki

Słynne suprematystyczne kompozycje (opracowane w tym przypadku przez Kazimierza Malewicza i Ela Lissitzkiego) odtworzone są z „socjalnego marmuru” i zostały umieszczone na tle remontowanego budynku Witebskiej szkoły artystycznej, w murach której powstały. Cykl nosi tytuł Łaty, co podkreśla próby łatania historycznych luk przy tworzeniu nowego muzeum. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, iż jego dyrekcja położyła w holu posadzkę z marmuru i granitu, odtwarzając rysunek Ela Lissitzkiego Czerwonym klinem uderz w białych.

︎︎︎ Patrz także fig.10 

Cały cykl składa się z 17 kolaży

2019





Fig.12



Malarstwo z elementami kolażu Atlas Krajobrazów Tektonicznych: Pierścień-zwiastun


Malarstwo przedstawia pierścieniowe zaćmienie – niepokojący zwiastun zmian.

2023



Gabloty:




︎ A





Gablota zawiera blok informacyjny, link do strony oraz foldery.

Eksponaty:

Cykl kolaży Płyty tektoniczne (Marmur społeczny):  Krajobrazy Mariupola


Cykl jest połączeniem tzw. „krwawego granitu”, wycinków z gazet o zniszczonym Mariupolu z pocztówkami przedstawiającymi ukraińskie pejzaże stworzone przez romantycznego artystę Archipa Kuindżego (który również pochodzi z Mariupola).
  
Pełny tytuł: Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Krajobrazy Mariupola / Reprodukcje pejzaży Arkhipa Kuindzhiego i zdjęcia z gazet przedstawiające zrujnowany Mariupol sklejone folią o fakturze “krwawego granitu”

2022




︎ B





Eksponaty:

Wideo Ulica bez końca


Wideo powstało na podstawie wybranych ujęć z filmu fabularnego Ulica bez końca (1972), wyprodukowanego przez studio filmowe Belarusfilm. Został nakręcony w Nowopołocku (rodzinne miasto artysty), który w tym czasie dopiero powstawał. Na potrzeby wideo bohater bez twarzy, na tle przestrzeni miejskiej i naturalnych krajobrazów, został „wycięty”, zamieniony w ducha, jako wyobcowany upiór sowieckiej utopii i jej niespełnionych aspiracji, urbanizmu i natury, pamięci i nostalgii. 

Kadr z wideo.
5'22"

2018

 

Seria kolaży Ulica bez końca: parada mozaik


Zdjęcia przedstawiające rozpadające się radzieckie mozaiki, znajdujące się na ścianach przy wejściach do budynków mieszkalnych w Nowopołocku, zaklejone „marmurową” folią.

Cała seria składa się z 24 kolaży.

2023


Seria kolaży Płyty tektoniczne (Socjalny marmur): bagno


Bagno to charakterystyczny krajobraz Białorusi, wokół którego narosło wiele mitów, to wokół niego konstruuje się białoruska tożsamość.
 
Pełny tytuł: Płyty tektoniczne (Socjalny marmur): bagno / Folia z teksturą marmuru koloru bagiennego naklejona na poplamiony farbą obraz bagiennego krajobrazu bez linii horyzontu

Cała seria składa się z 18 kolaży.

2022

 

Fototapeta


Nowopołock był sowiecką utopią, która się nie zmaterializowała, a w nowych warunkach polityczno-gospodarczych miasto zaczęło podupadać. Wskazuje na to również budowa kwartałów mieszkalnych w kształcie liter СССР (ZSSR), ale ostatni dom w kształcie litery Р (R) nie został ukończony z powodu rozpadu Związku Radzieckiego.
 
Dzielnica w Nowopołocku z budynkami w kształcie trzech liter C (S), Google Maps

2019




︎ C





Eksponaty:

Wideo Atlas krajobrazów tektonicznych: Wypreparowana melancholia (zacięty winyl)


Utwory muzyczne zostały skomponowane specjalnie do wideo. Białoruska pianistka Olga Podgaiskaya zagrała Fantazję na temat Preludium E-moll F. Chopina, w której typowa dla epoki romantyzmu melodia została przez nią na różne sposoby przekształcona. Białoruski muzyk Mikita Bubashkin w ramach projektu Gray Mandorla stworzył ambientową kompozycję, odtwarzając typową dla epoki romantyzmu melancholijną melodię, ale preparowaną za pomocą nowoczesnych technik muzycznych. Płytę zamyka minimalistyczna, melancholijna kompozycja białoruskiego zespołu Sgustok, która podobnie jak sam zacięty winyl, nieustannie powtarza element za elementem.
 
Kadr z wideo.

2023

Pomysł, reżyseria i montaż – Sergey Shabohin.
Wsparcie operatorskie – Heorhi Minets.
Utwory muzyczne:
Olga PodgaiskayaFantazja na temat Preludium E-moll F. Chopin, 2023;
Mikita Bubashkin (i Gray Mandorla) – Dismembered Melancholy, 2023; SgustokLove Kills, 2008

 

Zwielokrotniony obiekt Piramida wyobcowania (konstruktor)


Obiekt odtwarza Piramidę wyobcowania w formie składanej rzeźby-transformersa.
 
2023

Druk 3D:
modelowanie i pomysł: Sergey Shabohin, modelowanie i drukowanie: Roman Shabohin

Seria Jesteśmy bezwzględnymi konsumentami rewolucji kulturalnych. Rysunki z lat 20. XX wieku vs. reklamy z lat 2010.


Słynne rysunki przedstawicieli(-ek) UNOVIS-u z lat 20. XX wieku są zestawione z reklamami, które można było znaleźć w przestrzeni miejskiej Witebska w latach 2010.
 
Cała seria składa się z 12 kartek.

Autorzy rysunków od lewej do prawej: Lazar Khidekel, El Lissitzky, Kazimierz Malewicz, Vera Ermolaeva.

2012


Kolaż Płyty tektoniczne (Socjalny marmur): Sztorm


Połowa pocztówki przedstawia krajobraz podczas burzy morskiej. Druga połowa jest zaklejona ciemną, „marmurową” folią.

Fragment serii 8 kolaży.

Pełny tytuł:

Płyty tektoniczne (Socjalny marmur): Sztorm / Folia z fakturą marmuru koloru oceanu naklejona na poplamiony farbą fragment romantycznego krajobrazu morskiego

2022

 

Fototapeta


Pobity winyl, 2023

Zdeformowane Preludium e-moll Fryderyka Chopina, 2023


Fragmenty



︎ D





Eksponaty:

Obiekt Architekton przebity bezbarwną tęczą


Model architektoniczny, przypominający architektony Kazimierza Malewicza, przebija „bezbarwna tęcza”, podobna do Łuku Przyjaźni Narodów w Kijowie.

2023

Druk 3D:
modelowanie i pomysł: Sergey Shabohin, modelowanie i drukowanie: Roman Shabohin


Obiekt Trumna Malewicza przebita sierpem


Model sierpa przechodzi przez model trumny, w której pochowany Kazimierz Malewicz.
    
2023

Druk 3D:
modelowanie i pomysł: Sergey Shabohin, modelowanie i drukowanie: Roman Shabohin


Obiekt Suprematystyczne oko


Wewnątrz jednej z podręcznikowych kompozycji suprematystów znajduje się kula w mandorli, przypominająca symbol wszechwidzącego oka.
 
2023

Druk 3D:
modelowanie i pomysł: Sergey Shabohin, modelowanie i drukowanie: Roman Shabohin


Seria kolaży Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Frrr


Nietoperze pojawiają się w serii kolaży stworzonych podczas pandemii.

Fragment serii 12 kolaży.

Pełny tytuł: Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Frrr / Folia z teksturą czarnego marmuru naklejona na poplamiony farbą obraz z nietoperzami

2022


Kolaż Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): studia Caspara Davida Friedricha


Pocztówka z krajobrazem autorstwa Caspara Davida Friedricha ma na środku wklejona folia z czarnego marmuru.

Fragment serii z 16 kolaży.

Pełny tytuł: Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): studia Caspara Davida Friedricha / Folia z fakturą czarnego marmuru wklejoną na środkowej linii pocztówki krajobrazowej autorstwa Caspara Davida Friedricha

2022


Kolaż Płyty tektoniczne (Marmur społeczny): Cenzura pamięci


Patrz Fig. 3 ︎︎︎

Fragment serii z 9 kolaży.

Patrz Fig. 3 ︎︎︎

2021


Marmurowe przedmioty


W gablocie znajdują się płyty z marmuru i granitu, na które naklejone są folią o fakturze marmuru oraz fotografia z Mińska (2016).

2023

Fototapeta


Fotorekonstrukcja drzwi z sygnaturami widziana w 2012 roku w budynku ratunkowym Witebskiej Szkoły Sztuki Ludowej przed rozpoczęciem jej renowacji.

Fragment

2012




︎ E 





Glosariusz.



︎︎︎ Zawartość glosariusza patrz wyżej.




Ściany:




W.1





Narysowany marmur, Bazylika Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Marii Magdaleny i św. Stanisława Biskupa w Poznaniu, 2022.

Fragment darkroomu, Bar Pokusa, Poznań, 2022.

Przejście podziemne w Warszawie, 2022.

Łańcuchy w darkroomach, klub Dark Angels, Poznań, 2022.

Marmurowa ściana, Panteon w Rzymie, 2022.


Fragmenty



W.2




Druga śmierć, Cmentarz Komunalny Junikowo, 2023.

Fragment ekspozycji, Narodowe Muzeum Historyczne im. D. I. Jawornicki w Dnieprze, 2019. Tłumaczenie napisu: Nie było za nami złotego wieku, a człowieka prymitywnego całkowicie przygniotły trudności egzystencji, trudności walki z naturą.

Ściana z malowanym marmurem, Palazzo Altemps, Rzym, 2022.

Zdjęcia obrazów Caspara Davida Friedricha „Morze Północne przy pełni księżyca” (1823-1824), Galeria Narodowa w Pradze, 2022.

Glory Hole, fragment instalacji Strach przed kastracją, Mińsk, 2016.

Podarta kartka, Gray Mandorla Studio, Poznań, 2023.

Mrówki, Odessa, 2008.

  
Fragmenty



W.3




Płyta z rysunkiem, Muzeum Narodowe Castel Sant'Angelo, Rzym, 2022.

Maska, eksponat w Narodowym Muzeum Historycznym im. D. I. Jawornicki w Dnieprze, 2019.

Tekstura tapicerki siedzenia w berlińskim metrze, 2022.

Księga inwentarzowa eksponatów muzealnych, Galeria Arsenał, Białystok, 2019.


Fragmenty



W.4




Prace remontowe w centrum Poznania, 2023.

Płyty, Kamieniarstwo Michał Palacz, Poznań, 2023.

Marmurowa ściana, Plac Paryski, Berlin, 2022.

Ściana, kościół San Silvestro in Capite, Rzym, 2022.

„Chwała Ukrainie!”, Gray Mandorla Studio, Poznań, 2022.

Oko jelenia, Muzeum Przyrodniczo-Leśne Białowieskiego Parku Narodowego, 2017.

Łuk Przyjaźni Narodów, Kijów, 2019.

Neon, Pasaż Różowy, Poznań, 2022.

 
Fragmenty



W.5




Bagno, Puszcza Białowieska, 2019.

Oderwany obcas, Warszawa, 2019.

Sperma, klub Dark Angels, Poznań, 2021.

 
Fragmenty



W.6




Barierki, Zurych, 2023.

Kafle, Palazzo Altemps, Rzym, 2022.

Śnieg, Zielone Ogródki im. Zbigniewa Zakrzewskiego, Poznań, 2022.

Porzucony samochód, Avenida, Poznań, 2022.

Brudne szwy, PinchukArtCentre, Kijów, 2019.


Fragmenty



W.7




Fryz Solidarność, Mińsk, 2014.

Zasłona, kolekcja Julii Stoshek, Berlin, 2021.

Trawa, Sant'Archangelo, Włochy, 2022.


Fragmenty







Podziękowania za pomoc w stworzeniu wystawy:


Galeria Miejska Arsenał organizator
Marek Wasilewski 
kurator

Montaż:
Monika Petryczko
produkcja
Marcin Krzyzaniak
montaż
Viktoria Zalozna
montaż
Gray Mandorla Studio produkcja
Grzegorz Nowak 
produkcja gablot
Fresh-design Studio wydruki
Kamieniarstwo Michał Palacz zapewnie materiałów
Roman Romanowski pomoc

Promocja:
Ewelina Muraszkiewicz promocja
MINIMUM STUDIO (Gosia Ciernioch & Dominik Boberskprojekt
KALEKTAR partner informacyjny

Dźwięk:
Christoph Ogiermann kompozytor
Mikita Bubashkin
i Gray Mandorla kompozytor
Olga Podgaiskaya pianista
Christine Fischer producent
Sgustok dostarczony utwór

Obiekty:
Roman Shabohin pomoc w modelowaniu i druku 3D
Sviatlana Haidalionak dostarczony fragment wideo
Heorhi Minets wsparcie operatora

Tekst:
Bogna Błażewicz
korekta
Joanna Figiel tłumaczenie
Marcin Turski 
tłumaczenie
Yuliya Zalozna tłumaczenie

Specjalne podziękowania:
Zofia nierodzińska